عسل در طب سنتی

از طب سنتی چه می دانید؟

طب سنتی شامل جنبه‌های پزشکی در دانش سنتی است که در جوامع گوناگون و در نسل‌های مختلف پیش از دوران پزشکی مدرن شکل گرفته‌است. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)، طب سنتی مجموعه‌ای است از دانسته‌ها، مهارت‌ها و اعمال که بر پایه نظریه‌ها، باورها و تجربه‌های بومی فرهنگ‌های مختلف است، خواه قابل شرح باشد یا نباشد، که در بهداشت و نیز پیشگیری، تشخیص، بهبود و مداوای بیماری‌های جسمی و ذهنی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، در مقابل طب سنتی، پزشکی مبتنی بر شواهد قرار دارد. (ویکی پدیا، دانش نامه آزاد)

مبنا و اساس در این روش سنتی و کهن استفاده از گیاهان، مواد طبیعی، مواد با منشا حیوانی و برخاسته از طبیعت است که در آن عقیده دارند حفظ سلامت اولین قدم و مقدم بر درمان است. از پیشتازان طب سنتی در ایران ابوعلی سینا، زکریا رازی، علی ابن عباس اهوازی، ابن ابی صادق نیشابوری، سید اسماعیل جرجانی و عمادالدین محمود شیرازی هستند که کتاب ها و دستورهای ایشان همچنان سرلوحه بسیاری از اطبای سنتی از سالیان قدیم تا کنون بوده است.

امروزه با پیشرفت های گسترده علوم و پزشکی در هر سو، همچنان تمایل به استفاده از روش های کهن میان مردم بسیار مرسوم است و حتی بسیاری از پزشکان موافق بهره مندی از روش های سنتی به عنوان مکمل درمان در کنار روش های پزشکی و شیمیایی هستند.

هرچند طبیعی بودن مواد همیشه به معنی بی خطر بودن آنها نیست. بهتر است قبل از اقدامات خودسرانه و مصرف داروهایی گیاهی با پزشک و یا متخصص حوزه طب سنتی مشورت شود.

جایگاه عسل

عسل یکی از قدیمی ترین مواد طبیعی برخاسته از دل طبیعت است که همواره در تمام تمدن ها از گذشته تا امروز مورد مصرف بشر بوده است. در طب اسلامی برای درمان بسیاری از امراض استفاده از آن پیشنهاد شده است. عسل و انواع ترکیب آن با سایر مواد طبیعی یکی از پایه های اصلی درمان در این طب است. این ماده شفابخش جزء جدا نشدنی از نسخه های اطبا کهن بوده که در این مقاله سعی می شود بعضی از معتبرترین ترکیب ها را معرفی کنیم.

در طب سنتی عسل یا همان انگبین، شهدی است سرخ رنگ غلیظ وچسبناک، شفاف با بوی معطر گلها و طعمی خوشایند که توسط زنبور عسل تولید می شود. دارای طبع گرم و خشک است و هرچه از زمان تولید آن بگذرد طبع آن بیشتر گرم می شود. در رفع رطوبت بدن موثر است و مصرف آن موجب تقویت بدن و مصرف مداوم آن سبب رفع بسیاری از بیماری ها می شود.

مصلحات آن نیز آب لیمو، آب انار ترش، سرکه، آب بالنگ و گشنیز است.

خواص عسل در طب سنتی

ترکیب های سنتی بسیاری در مورد عسل وجود دارد که نتایج مثبت آن سبب شده از سال های دور سینه به سینه به نسل بعد منتقل شود و در درمان های خانگی از این ترکیب ها استفاده شود. هرچند همانطور که گفته شد، در صورتی که بخواهیم از طب سنتی به عنوان دارو و روش درمان تخصصی بهره مند شویم حتما باید از متخصص آن در این زمینه مشورت بگیریم. در متن زیر از ترکیب های ساده و عمومی عسل نام برده ایم که مصرف آنها ضرری برای مصرف کننده نداشته باشد.

– عسل و سرکه سبب تقویت لثه و بیماری های لثه می شود.
– ترکیب آن با نمک نوعی خمیر مناسب شستشو دندان و دهان است. استفاده از آن باعث رفع جرم دندان، سفیدی دندان و خوشبو شدن محیط دهان می شود.
– مخلوط عسل و میخک کوبیده شده نسخه ای است برای درد دندان.
– غرغره عسل در درمان لوزه و زخم های دهان بسیار موثر است.
– درمان بیماری های معده از جمله زخم معده و خونریزی های دستگاه گوارش با عسل و ترکیب آن با موادی چون زنجبیل و کنجد توصیه شده است.
– مصرف عسل بعد از غذا موجب رفع رطوبت معده و کمک به هضم بهتر غذا می شود.
– ترکیب عسل و روغن گل سرخ ضد سرفه است و به سالم ماندن ریه کمک می کند.
– در بهبود زخم ها به صورت ضماد استفاده می شود و دلیل آن خاصیت ضد میکروبی بالای عسل است.
– عسل و لیموترش رقیق کننده خون است و مصرف آن همراه با تفاله لیمو به نسبت ۵ به ۲ با پوست لیمو چرخ شده بازکننده مویرگ و عروق خونی و جلوگیری از سکته و کاهش فشار و قند خون است.
– عسل و سیر قبل از غذا به نسبت برابر به اندازه قاشق چایی خوری هر شب، برای رماتیسم و آرتروز سودمند است و بهترین دوا برای تعدیل ترشحات بلغم است.
– شربت عسل و آبلیمو صبح ها ناشتا در تنظیم فشار خون مفید است.
– برای رفع سستی و خستگی و رخوت برای افراد ضعیف و فلج و سوء تغذیه یک قاشق مربا خوری بعد از غذا مصرف کنند.
– ترکیب عسل با روغن زیتون و روغن بنفشه ضد آفتاب طبیعی محسوب می شود.
– ضماد عسل و روغن زیتون با نسبت برابر سوختگی را درمان می کند.
– برای رفع خستگی ضماد آن به صورت گرم روی محل پیشنهاد می شود.
– برای تقویت حافظه و بهبود گفتار در کودکان، رفع تهوع صرع گرفتگی و دل درد به صورت ناشتا قبل از صبحانه.
– برای غلبه بر صفرا روزانه یک قاشق عسل در یک لیوان آب ولرم(عسلاب) به همراه کمی کاسنی یا پودر لیمو میل کنید.
– آلزایمر و ضعف حافظه و ضعف جسمی و جنسی با خوردن عسلاب به همراه خشکبار به صورت ناشتا بهبود می یابند.
– ترکیب عسل و گل بابونه خشک در یک لیوان آب گرم، روزانه ۲تا۳ لیوان بعد از غذا در درمان کولیت موثر است.
– یک قاشق عسل در یک لیوان آب گرم قبل غذا زخم اثنی عشر را درمان می کند و منجر به از بین رفتن ترش کردگی می شود.
– تهیه شربت عسل و زردچوبه به همراه لیمو ترش ۳ بار در روز برای فشار خون بالا پیشنهاد می شود.
– جوشانده آب پیاز به همراه عسل برای تسکین مشکلات تنفسی، ممانعت از رشد باکتری در مجرای تنفسی و سینوسی مفید است.

عسل و سرما خوردگی و سرفه

عسل در درمان مشکلات سیستم تنفسی، بینی و سینوس ها به دلیل خاصیت آنتی بیوتیکی که دارد جزو موثرترین درمان های خانگی و سنتی محسوب می شود که ترکیب آن با سایر خوراکی ها می تواند روند بهبود سرماخوردگی و آنفولانزا را تسریع بخشد.

عسل طبیعی به همراه شلغم خام گلو درد، گرفتگی صدا و احتقان را بر طرف می کند.
ابتدای علائم سرماخوردگی یک قاشق عسل را به صورت ناشتا مصرف کنید.
استفاده از شربت عسل و نصف لیمو ترش با آب ولرم ۲ تا ۳ بار در روز علائم بیماری را کم می کند.
ده حبه سیر خرد شده به علاوه ۱۶ قاشق غذاخوری عسل را مخلوط کنید و در محل تاریکی قرار دهید. سپس آن را در یخچال بگذارید و در زمستان با بروز علائم سرماخوردگی مصرف کنید.

مصرف عسل برای خواب آرام

مخلوط شیر ولرم به همراه چوب دارچین و یک قاشق عسل هر شب قبل خواب
مصرف مخلوط آب و عسل همراه نصف قاشق چای خوری دارچین بعد از شام
یک قاشق عسل ولرم به علاوه یک چهارم قاشق چای خوری دارچین ۲ تا۳ بار در روز راه هایی برای بهبود وضعیت خواب در طب سنتی هستند.
خوردن یک قاشق غذاخوری عسل طبیعی نیم ساعت قبل از خواب به شما در داشتن خوابی آرام کمک خواهد کرد.

عسل و درمان معده درد

عسل به سبب داشتن آنزیم های مفید و خاصیت آنتی بیوتیکی خود برای درمان بسیاری از امراض معده و دستگاه گوارش توصیه شده است و در بسیاری از نسخه های طب سنتی جایگاه ویژه ای دارد.

دو قاشق عسل طبیعی در آب ولرم روزانه به صورت ناشتا مصرف شود باعث کاهش التهابات معده می شود.
مصرف ۳ قاشق غذا خوری عسل به همراه ۵۰ گرم زردچوبه مناسب برای زخم های معده و رفع آسیب های وارده به بافت معده است.
۲۰گرم جوشانده ریشه و برگ کاسنی به همراه عسل به صورت ناشتا دردهای معده را کاهش می دهد.
مخلوط عسل طبیعی به همراه انجیر شب و صبح یک قاشق مرباخوری به مدت یک ماه ورم معده را کم می کند.
جوشانده زنجبیل با عسل سوزش معده و حالت تهوع را برطرف می کند

درمان یبوست

۲۰ گرم شنبلیله را جوشانده و به همراه دو قاشق غذاخوری عسل قبل از هر وعده غذایی میل نمایید
۲ تا ۳ عدد انجیر را از شب قبل خیس کنید و صبح به همراه عسل مصرف نمایید.

عسل و مشکلات کبدی

برای مشکلات کبدی نیز نسخه های متعددی تجویز شده است که جایگاه عسل در آن به وضوح مشخص است که به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:

برای بهبود یرقان مخلوط عسل و هسته انگور له شده به نسبت یک به دو سفارش شده.
برای تقویت کبد بادام شیرین کوبیده همراه با عسل در وعده صبحانه میل شود.
۲۰ گرم زنجبیل پودر شده به علاوه ۲۰۰ گرم عسل همراه با آب ولرم به صورت ناشتا کبد را آرام می سازد.
ترکیب ژل رویال به همراه گرده گل با یک قاشق غذاخوری عسل در یک استکان کاسنی به مدت دو هفته قبل از صبحانه بیماری های کبد را برطرف می کند.
۲۰ گرم سیاهدانه نیم کوب و ۱۰ گرم گیاه صبر زرد با ۲۰۰ گرم عسل به مدت یک هفته همراه با صبحانه عوارض مشکلات کبدی را کم می کند.
مصرف عسل و شاه توت با نسبت برابر به اندازه یک قاشق غذا خوری قبل از غذا نیز برای درمان مشکلات کبدی موثر است.

درمان سرخک و مخملک

جوشانده ۳۰۰ گرم برگ بابا آدم به همراه مقداری عسل برای درمان سرخک کودکان هر ۵ دقیقه توصیه شده است.
برای کنترل تب در بیماری مخملک ترکیب شربت هلو و عسل طبیعی و یخ توصیه شده است.

رفع آسیب های موضعی و خون مردگی

ترکیب مساوی عسل و گلیسیرین را به صورت ضماد به محل آسیب دیده بمالید
همچنین استفاده از ترکیب عسل و پودر زنیان نیز موثر است

کاهش وزن و چربی سوزی

تهیه معجونی شامل یک قاشق عسل و ۲ عدد سیر له شده به همراه لیمو ترش تازه به مدت ۷ روز ناشتا سبب کاهش وزن می شود.
ترکیب نصف قاشق چای خوری دارچین در یک قاشق عسل در یک لیوان آب گرم شب ها قبل خواب به چربی سوزی کمک می کند.

سم زدایی بدن

۱.۵ قاشق سرکه سیب به علاوه ۲ قاشق عسل را مخلوط کرده تا محلول همگن بدست آید در آب ولرم رقیق نموده و۱ الی ۲ لیوان به مدت ۷ روز مصرف نمایید.
ترکیب عسل دارچین و زنجبیل نیز برای رفع سموم بدن توصیه شده است.

بیماری های زنان

مصرف روزانه ۲ تا ۳ لیوان شربت عسل برای رفع عفونت های مجاری ادرار مفید است.
مخلوط دو قاشق عسل به همراه رازیانه برای خانم ها قاعده آور است و در تسکین دردهای قاعدگی و تنبلی تخمدان موثر است. زایمان را آسان می کند و موجب فراوانی شیر می شود.
ترکیب عسل و دارچین برای درمان قارچ و عفونت موثر است.
رفع عفونت های ادراری و سردی رحم با خوردن عسلاب به همراه یک نخود ژل رویال ممکن می شود.
عسل و سرکه و روغن زیتون به نسبت های برابر به همراه کمی نمک برای رفع عفونت های رحم و درمان بیماری های قارچی زنان به صورت تزریق واژینال نیز اثرات مثبتی دارد.
مخلوط عسل و سیاهدانه نیم کوب به نسبت ۲ به ۱ موجب تقویت بدن بانوان، افزایش باروری و تخمک گذاری می شود.

درمان زخم ها

عسل غنی از ویتامین ها و مواد معدنی است در نتیجه منبع تغذیه عالی برای پوست به شمار می آید و در درمان زخم ها و التهابات پوستی کاربرد فراوان دارد. بعدا به طور تخصصی درباره کاربرد عسل در مورد پوست و ماسک های خانگی و درمان زخم ها می پردازیم.

عسل با ماست و همچنین عسل با گلاب برای درمان جوش و آکنه، درمان زخم و اسکار پوست بسیار مفید است.
عسل و نمک به نسبت ۵ به ۲ برای درمان زخم های عفونی تا زمانی که زخم سوزش دارد مصرف شود.
همچنین استفاده از مخلوط عسل و روغن زیتون به نسبت ۵ به ۲ در کاهش التهاب زخم های دیابتی مصرف می شود.
برای درمان زخم بستر نیز ۲ واحد عسل را با ۵ واحد روغن زیتون مخلوط کرده و تا بهبودی زخم، روزانه چند مرتبه به محل آسیب بگذارید.
در سوختگی های سطحی، مصرف عسل و زردچوبه به صورت ضماد در کاهش درد، کاهش حرارت سوختگی، نرم کردن پوست، ضدعفونی کردن محل سوخته و ترمیم پوست موثر است. (در سوختگی درجه ۳ به هیچ وجه نباید از عسل استفاده شود.)

به دلیل خواص بی نظیر عسل نوشتن در مورد آن در درمان انواع امراض و بیماری ها پایانی ندارد. در مقالات بعدی همچنان سعی می کنیم از اثرات عسل در طب سنتی و چگونگی مصرف آن مطلب بنویسیم.

در انتها لازم است بدانیم تمام مطالب گفته شده در مورد عسل طبیعی است و استفاده از عسل های صنعتی، تقلبی و یا مصنوعی در طب سنتی جایگاهی ندارد. نه تنها موجب درمان نمی شود حتی ممکن است در مواردی مشکل آفرین نیز باشد.
همچنین هدف از نوشتن این مقاله اشاره به خواص و خصوصیات عسل است. مجددا یادآور می شویم لطفا پیش از مصرف آن به عنوان درمان با پزشک خود مشورت کنید و درمان های پزشکی را به جهت استفاده از موارد گفته شده، خود سرانه قطع نفرمایید.