عسل اکالیپتوس نیز مانند تمام عسل های طبیعی دارای خواص درمانی و دارویی منحصر به فردی است و برای سلامت عمومی بدن و افزایش ایمنی و مقابله با بیماری های مختلف موثر است. این عسل با خاصیت ضد اسپاسم، ضدعفونی کننده، ضد التهاب و ضد انعقاد و آنتی اکسیدانی خود فواید گوناگونی برای بدن دارد. عسل اکالیپتوس برای برطرف کردن مشکلاتی نظیر قند خون، مالاریا، رفع کم خونی، درمان سرفه و سرما خوردگی، کاهش تب، رفع گلو درد، مشکلات تنفسی و ریوی و… مفید است که در ادامه به آن می پردارزیم.
گیاه شناسی اکالیپتوس و گونه های مختلف آن
در کتاب آشنایی با گیاهان ارزشمند در زنبورداری ایران نوشته دکتر محمد رفاهی گیاه اکالیپتوس اینچنین تعریف شده است: درختی معمولا به ارتفاع ۲۰ متر، گاها تا ۴۰ متر. گل آذین گرزن دوسویه چتر مانند. چترها ۷ تا ۱۱ گلی، پرچم ها بیرون می آیند که دور تا دور نهنج کشیده شده اند. بین پرچم ها و نوک تخمدان دیسک گل قرار دارد که بعدا تبدیل به دیسک کپسول می شوند. نوک تخمدان دارای سلول های تغییر شکل یافته است که نوشجای را به وجود می آورند و شهد ترشح می کند. برگ ها با رنگ سبز متمایل به آبی رشد کرده و تدریجا به رنگ سبز متمایل به سفید تغییر می کنند.
ارقام و پراکندگی گیاه اکالیپتوس
این گیاه با نام علمی Eucalyptus camaldulensis بومی استرالیا، کاشته شده در اغلب نقاط ایران بجز مناطق سردسیری. این گونه به عنوان رایج ترین گونه کاشته شده در ایران پراکندگی وسیعی در استان های جنوبی و مناطق گرمسیری ایران دارد. جنس اکالیپتوس در حدود ۶۰۰ گونه گیاه درختی و بندرت درختچه ای همیشه سبز بومی استرالیا دارد که بیشتر در کشورهای گرمسیری به عنوان زینتی وبه منظور استفاده از چوب آن ها، صنعت کاغذ و روغن درمانی کاشته شده اند.
بهترین مناطق ایران برای اکالیپتوس
گونه های بسیاری از آن از حدود ۱۰۰ سال پیش به ایران وارد شده و در وسعت زیادی در خوزستان، فارس، کهکیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، ایلام، کرمان، مازندران، قم، یزد و سیستان و بلوچستان کاشته شده است. از دیگر گونه های مهم کاشته شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
E.cinera در جنوب کشور و استان خوزستان
E.citriodora در جنوب و شمال کشور
E.gillii در استان خوزستان و فارس و گل دهی در بهار و زمستان
E.globulus کاشته شده در استان های گلستان، مازندران، گیلان و سمنان و تهران
E.microtheca در خوزستان و نواحی جنوبی ایران و گل دهی در تابستان
E.pruinosa در مناطق جنوبی کشور
E.resinifera در استان مازندران
ترکیبات گیاه اکالیپتوس
گیاه اکالیپتوس در دسته گیاهان دارویی طبقه بندی می شود. طبع این گیاه گرم و خشک است و ساکنین بومی استرالیا از گذشته از برگ های این گیاه برای درمان زخم ها و پایین آمدن تب استفاده می کردند. وجود مقادیر بالای برخی مواد شیمیایی مانند تانن، سینوئول و فلاوونوئیدها در آن باعث توجه به این گیاه شده است. سینوئول موجود در آن سبب شده تا از این گیاه در ساخت محصولاتی مانند قطره ها و شربت های ضد سرفه، دهان شویه ها، خمیر دندان و مایعات تبخیر کننده استفاده شود.
استفاده از بخور و یا روغن اکالیپتوس در مواردی مانند برطرف کردن آلرژی، ضدعفونی کردن محیط و رفع حشرات موذی کاربرد دارد. همچنین از این گیاه معطر در صنعت صابون سازی، شمع سازی تولید عطر و اسانس استفاده می کنند.
عسل اکالیپتوس
گونه های متعدد جنس اکالیپتوس جزء بهترین شهدها و گرده در استرالیا و خیلی از مناطق گرمسیری و استوایی از جمله اسپانیا، مراکش، آفریقای جنوبی و… است و سهم عمده ای از عسل این کشورها به این گیاه اختصاص دارد. با توجه به اقلیم گرم و خشک کشور به خصوص مناطق جنوبی و مرکزی و روند گرم تر شدن کره زمین، کاشت این گونه های مقاوم به کم آبی و تنش های خشکی می تواند به صنعت زنبورداری کشور کمک نماید. گونه های اکالیپتوس در پاییز و زمستان گل دهی دارند و می توان از شهد و گرده این گیاهان در تغذیه کلنی ها بهره گرفت. عسل تک گل اکالیپتوس دارای میزان بالای آنزیم دیاستاز و اینورتاز، ویتامین ها به خصوص ویتامین C و B9 و میزان کمی عناصر معدنی می باشد و در برخی از استانداردهای عسل اروپا حداکثر میزان قابل قبول ساکارز عسل اکالیپتوس تا ۱۰ درصد تعیین شده است. این عسل با دارا بودن طعم خوشایند با شیرینی متوسط و عطر خفیفی از گیاه اکالیپتوس (در صورت تک گل بودن) بسیار انرژی زا است و با داشتن مواد معدنی مانند روی، آهن، مس، کلسیم، پتاسیم و انواع آمینواسیدها و ویتامین ها برای بدن فواید بسیاری دارد.
خواص درمانی عسل اکالیپتوس
بر اساس تحقیقات انجام شده بر روی عسل اکالیپتوس، این محصول اثرات ضدمیکروبی مناسبی بر باکتری های گرم مثبت دارد. به همین جهت در درمان برونشیت های ساده یا خلطی اثرگذار است.
مصرف این عسل برای برطرف کردن علائم سرماخوردگی، التهابات سینه و گلو، مجاری تنفس و سینوزیت مناسب است. در برطرف کردن گرفتگی بینی و سردردهای سینوزیتی مفید است. همچنین خواص دارویی و ضدعفونی کننده موجود در آن سبب التیام و رفع آزردگی های ریه و از بین رفتن عفونت می شود. در کنار مصرف عسل می توانید از بخور برگ اکالیپتوس نیز برای کاهش تب استفاده کنید.
این عسل منحصر به فرد در درمان خونریزی های لثه و زخم های دهانی مانند جراحی دندان سودمند است و برای سرعت بخشیدن به بهبود بخیه های داخل حفره دهان کاربرد دارد. خاصیت ضدالتهابی و ضد اسپاسمی آن برای کم کردن دردهای مفصلی و رماتیسمی به صورت خوراکی و موضعی اثرگذار است. به علاوه این عسل می تواند با ویژگی های ضدباکتریایی و ضدقارچی خود در درمان عفونت های مجاری ادرار با مهار باکتری های مقاوم به انتی بیوتیک، و بیماری های قارچی دستگاه تناسلی کمک کننده باشد.
عسل اکالیپتوس و مشکلات ریه
همانطور که اشاره کردیم گیاه اکالیپتوس دارای خواص درمانی مناسبی است که قطعا این ویژگی های درمانی در عسل آن نیز یافت می شود. یکی از خواص مهم عسل اکالیپتوس رفع بیماری های ریوی است. به بهبود علائم آسم کمک میکند. آنتی بیوتیک موجود در آن با رقیق کردن خلط و اتساع مجاری هوایی و آسان شدن تنفس به بیمار مبتلا به برونشیت مزمن ریه و آمفیزم که در آن کیسه های هوایی دچار التهاب می شوند، کمک می کند. مصرف این عسل برای افراد با مشکلات تنفسی و حتی سرطان ریه توصیه شده است.
عسل اکالیپتوس و خاصیت آرام بخشی
عسل اکالیپتوس می تواند علائم استرس و اضطراب را کم کند. گیاه اکالیپتوس دارای ماده ای به نام اکالیپتول است که استفاده از آن موجب آرامش بخشی در فرد می شود. این ماده که در عسل اکالیپتوس نیز وجود دارد باعث کم شدن فعالیت سیستم سمپاتیک می شود و با افزایش عملکرد سیستم پاراسمپاتیک و کم کردن استرس منجر به ایجاد آرامش در بدن می شود.
عسل اکالیپتوس و سرماخوردگی
این عسل با کاهش تورم و عفونت گلو و تسکین سرفه در دوران سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار موثر است. با باز کردن مسیر تنفسی و رفع گرفتگی بینی اکسیژن رسانی به بدن را تسهیل می نماید و با تقویت سیستم ایمنی و دفاعی بدن دوران بیماری را کوتاه تر می کند.
عسل اکالیپتوس و درمان زخم
عسل اکالیپتوس با ضدعفونی کردن محل جراحت و جلوگیری از رشد باکتری ها نقش موثری در بهبود جراحات و زخم های سطحی دارد. این عسل نیز مانند تمام عسل های طبیعی اثرات فوق العاده ای برای پوست دارد و موجب بازسازی سلول های پوست و ترمیم سریع زخم می شود.
عسل اکالیپتوس و مشکلات گوارش
خوردن عسل اکالیپتوس باعث پاکسازی دستگاه گوارش شده و انگل های معده و روده را تا حد زیادی بر طرف می کند. موجب بهبود حرکات روده می گردد و در نتیجه در درمان یبوست موثر است. این عسل توانایی التیام زخم های معده را دارد و به دلیل خاصیت ضد درد موجب تسکین دردهای عصبی معده نیز می شود.
ویژگی های ظاهری عسل اکالیپتوس
- رنگ: از زرد روشن تا قهوه ای متمایل به قرمز
- طعم: شیرینی متوسط
- اسیدیته: ضعیف
- ساکارز: زیر ۳ درصد
- فروکتوز: ۴۲.۲۵
- گلوکز: ۳۵.۷
- زمان گلدهی: معمولا برج ۱ تا ۴
- مدت گلدهی: چند هفته
- متوسط رُس
- گرده بسته به نوعی گونه از کرم تا زرد
- کیفیت گرده: خیلی خوب
موارد منع مصرف:
- مصرف این عسل برای کودکان زیر دو سال و زنان باردار و شیرده ممنوع است.
- افرادی که به فراورده های زنبور عسل حساسیت دارند.
- افرادی که دارای حساسیت شدید به گیاه اکالپتوس هستند.
تیم عسل شاه بلوط با بررسی خواص درمانی تمام عسل ها سعی در جمع آوری کامل ترین کلکسیون تولیدی عسل دارد تا بتواند نیازهای شما را با هر سلیقه ای برطرف کند و طبیعی ترین و سالم ترین عسل های منطقه را در اختیارتان قرار دهد. همکاران ما پیوسته آماده پاسخ گویی به شما مصرف کنندگان عزیز هستند.
نویسنده : مهندس علی بهرامی